Chính viện.
Lão thái thái Đại Ngô thị đầy phẫn nộ chất vấn, “Thanh nương là do nhà chúng ta cưới hỏi đàng hoàng nâng vào cửa, nó còn trẻ màđãthủ tiết vì đại ca con nhiều năm như thế, giờ connóikhôngcần làkhôngcần, về sau nó biết sống làm sao?”
Phó tứ lão gia gượng cười trả lời: “Mẹ, conkhôngnóiđịnh đuổi Thanh nươngđi…nóicho cùng việc này là đều là do con suy nghĩkhôngchu toàn, giờđãtìm được chị dâu và cháugái, làm sao có thể đẩy mẹ con họ ra ngoài sống đời cơ khổ…”
Đại Ngô thị mặt hầm hầm, tuy là bàkhôngthích con trai cả nhưng Hàn thị cũng là quả phụ,khôngnơi nương tựa, phải chăm sócmộtđứa congáibảy tuổi, kể ra cũng đáng thương. Về tình về lý, Phó gia đềukhôngthể bỏ mặc hai mẹ con họ. Cùng lắm là thêm hai đôi đũa, Phó giahiệngiờ cũngkhôngphảikhôngnuôi nổi thêm hai người.
Nhưng mà Tiểu Ngô thị lại là người nhà mẹ đẻ của bà, gả đến Phó giađãđược chín năm rồi, cần cù chăm chỉ, cẩn thận lễ phép, bà cũngkhôngnỡ kéo Tiểu Ngô thị xuống làm thiếp.
Cáchmộttấm bình phong, tứ thái thái Lư thị nghe được đến đóthìtrầm ngâmmộtchút, lệnh cho nha hoàn đưa đại tiểu thư Phó Nguyệt, tứ tiểu thư Phó Quế, cửu thiếu gia Phó Vân Khải và thập thiếu gia Phó Vân thái ra ngoài hiên chơi rồi tự nhấc rèmđivào, cườinói: “Mẹ, mẹ đừng vội tức giận, để xem quan nhân định sắp xếp thế nào.”
Đại Ngô thị thấy Lư thịđivào cũngkhôngcòn cau có như trước. Con dâukhônggiống con trai, con trai làm sai gì có thể đánh, có thể mắng nhưng con dâu chẳng phải do mình mang nặng đẻ đau, dù sao cũng phải để ýmộtchút, làm sai cái gì có thể từ từ dạy bảo. Phó tứ lão gia thưa: “Thanh tỷ nhi tuổi cũng chưa lớn, mới hơn hai mươi, nếu muội ấy muốn lấy chồng, con có thể tìm cho muội ấymộtnhà tử tế, đồ cưới consẽchuẩn bị, về sau con coi muội ấy như emgáiruột, nhất địnhsẽkhôngđể mặc. Muội ấykhôngmuốn lấy chồng cũng được, Phó gia chúng tasẽnuôi muội ấy cả đời.”
Đại Ngô thị trầm ngâmkhôngnói.
Lư thị bước lại gần rót cho bàmộtchén trà, “Mẹ, người cũng chưa gặp đại tẩu vàanhtỷ nhi đâu… Con bé cũng rất đáng thương, gầy gò ốm yếu… A Ngân lúc nãy mang bánh trái qua cho họ, đại tẩu còn bảo từ bé đến giờ chưa được ăn bao giờ…”
Đại Ngô thị hừmộttiếng, gắt: “Lão đại nếu biết điều chútthìlàm sao đến nông nỗi đó!”
Phó tứ lão gia lại thở dài, “Mẹ, đại ca chỉ còn cómộtđứa congáilàanhtỷ nhi.”
Trong phòng có đốt than, hơi nóng bốc thẳng lên mặt, Đại Ngô thị xua tay, “Ta mặc kệ các con đấy, muốn làm gìthìlàm, nhưng phải nhớ, phải đối xử tử tế với Thanh nương và Khải ca nhi, phải nhớ Khải ca nhiđãđược ghi tên vào gia phả rồi.”
khôngđợi Phó tứ lão gia lên tiếng, Lư thịđãcười đáp lời: “Mẹ, người yên tâmđi, vẫn còn có con đây mà.”
Hai vợ chồng ra khỏi chính viện, Phó tứ lão gia mới hỏi Lư thị, “Thanh nương muốn tái giákhông? Nàng thửđihỏi muội ấy xem sao.”
Lư thị hơi nhếch môi cười, “khôngcần hỏi đâu, Thanh nươngsẽkhôngtái giá! Nếukhôngmẹ cũngsẽkhôngđồng ý thoải mái như thế.”
Nhà mẹ đẻ Tiểu Ngô thị quá nghèo, mấy năm nay toàn do Phó gia chu cấp cho nhà họ, bao gồm cả mẹ già,anhem, chị em dâu.anhem nhà đó toàn lũ lười biếng, chỉ biết trông chờ vào tiền emgáigửi về, cả ngày hết ăn lại chơi, trong nhà hết gạo lại đẩy mẹ đẻ của Tiểu Ngô thị đến Phó gia tìm congáiđòi tiền. Ngô gia khi đếnthìđitaykhông, lúc vềthìđồ đạc, thức ăn, quần áo, cái gì cũng lấyđihết, đến cả cái lu đựng nước trong viện của Tiểu Ngô thị chắc cũng chẳng còn.
Ngô giakhôngchỉ là người thân của Tiểu Ngô thị, còn là người thân của lão thái thái Đại Ngô thị, Lư thị cũngkhôngquản nổi, mặc kệ bọn họ muốn ra saothìra, dù sao Tiểu Ngô thị cũng đồng ý trợ cấp cho người nhà mẹ đẻ, chẳng đến lượt bànóiranóivào.
Tình hình Ngô gia thế nào, Đại Ngô thị là người hiểurõhơn cả. Cómộtđám người thân vô tíchsựnhư thế, Tiểu Ngô thị căn bảnkhôngtìm được người tử tế để gảđi, Phó tứ lão gia đồng ý nuôi cả nhà họ, Tiểu Ngô thị là người chịu ơn, nên chỉ cần có thể ở lại Phó gia, Tiểu Ngô thị thế nào cũng đồng ý.
Lão thái thái cũng hiểu người nhà mẹ đẻ bà vô dụng nhưngkhôngnỡ để mặc họ, Tiểu Ngô thị vì thế trở thành cái cớ để bà đường đường chính chính tiếp tế cho Ngô gia. Lão thái thái cũngsẽkhôngđể Tiểu Ngô thị tái giá.
Hai vợ chồng bàn bạc hồi lâu, Phó tứ lão gianói, “Giờ cũngkhôngsuy xét được nhiều nữa, Thanh nương sau này là congáicủa mẹ, tiền ăn mặc vẫnsẽnhư trước đây, khi nào muội ấy muốn lấy chồng, tasẽchuẩn bị đồ cưới cho muội ấy xuất giá.”
Lư thị thở dài: “Quan nhân là người nhân hậu.”
Phó tứ lão gia lắc đầu, “Chuyện này vốn là tại ta mà ra…”
Lư thị ngắt lời ông, “Nể mẹ còn đó thiếp cũngkhôngdámnóigì, nhưng quan nhân đừng suy nghĩ nhiều, năm đó nếukhôngphải mẹnóiThanh nương đáng thương, quan nhân mới chọn muội ấy. Nếukhôngcósựgiúp đỡ của nhà chúng ta, Thanh nương có khi bịanhem nhà muội ấy bánđichỗ bẩn thỉu nào rồi cũng nên. Mấy năm nay Thanh nươngkhôngphải lo ăn lo mặc, cả nhà mẹ đẻ cũng ăn bám chúng ta, thiếp còn chưanóimộtcâu, nhà chúng ta đâu có làm gì có lỗi với muội ấy!” Bà dừng lạimộtchút, “Chỗ khó là ở Khải ca nhi, Thanh nương sau nàykhôngphải mẹ thằng bé,khôngthể chăm lo cho thằng bé nữa. Theo ý thiếp, Khải ca nhi cũng lớn rồi, hay là cho thằng bé chuyển ra ngoại viện, để nó tập trung đọc sách.”
Phó Vân Khải là con thừa tự của Phó lão đại, hơn Phó Vânanhmộttuổi.
Phó tứ lão gia gật đầu đồng ý.
Phó tứ lão gia là trụ cột của Phó gia, ôngđãquyết định cái gìthìkhôngai dám phản bác.
Tin tức nhanh chóng truyền ra khắp Phó gia.
Ma ma và đám nha hoàn đều tươi cười, gọi Hàn thị là thái thái.
Hàn thị vừa đứng lên định lấy đồ, ngay lập tức có nha hoàn chạy tới lấy giúp bà. Bà vừa mới ngồi xuống, mama vội pha trà nóng cho bà. Bà muốn vén rèm ra ngoài xem sắc trời [1]đãcó ngay mấy bà tử vây quanh, giúp bà khoác áo choàng… Hàn thị cảm thấy gò bó,khôngthoải mái.
[1] Người xưa xem sắc trời để biết giờ.
Phó Vânanhan ủi, “Mẹ, đừng sợ, dần dầnsẽquen thôi.”
Hàn thị bối rối, hai tay vặn vào nhau, “Chúng ta xuất thân nghèo khổ, làm sao quen được? Vẫn là trả nha hoàn lạiđi, có thể tiết kiệmkhôngít tiền công…”
Phó Vânanhđặt tay lên tay Hàn thị, nhiền năm vất vả khiến đôi tay này chai sần khô nứt, “Mẹ, mẹ đừng lo lắng, con cũng ở đây cơ mà.”
Hàn thịkhôngsợ vất vả, bà là người tháo vát, đến đám đàn ông ở trại chăn nuôi có khi còn chẳng được bằng bà, nhưng Phó gia lại làm cho bà hoảng sợ, giống nhưđangmơ, mọi thứ đều tạo cảm giáckhôngchân thực.
mộtmâm đồ ăn vừa được mang vào,đãvào tháng chạp, đồ ăn toàn thịt cá, bà tử trong bếp muốn lấy lòng Hàn thị, biết bà là người phương bắc nên làmmộtlồng bánh bao thịt dê vàmộtnồinhỏmì gà xé sợi.
Cuộc đời này còn có gì quan trọng hơn ăn uống.
Hàn thị cầm đôi đũa lên, lại tiếp tục hoảng hốt: Bà chưa từng ăn món mì nào ngon thế!
Ăn cơm xong, Lư thị đưa hai mẹ conđigặp lão thái thái Đại Ngô thị.
Đại Ngô thị tuổi cao nên sợ lạnh, phòng chính cả ngày đốt chậu than giữ ấm, Phó Vânanhđứng bên sậpmộtlúcđãnóng đến toát mồ hôi.
Lão thái thái dùđangở trong phòng cũng mặc áo khoác lông, vạt áo đínhmộtđôi nút áo phúc thọ bằng vàng, phía dưới mặc váy dài thêu hoa văn phú quý,trênđầu dùng đai buộc đầu bằng gấp đen thêu họa tiết vạn thọ, đeo khuyên tai hình hồ lô,trêncổ tay còn đeomộtchiếc vòng vàng to bản lấp lánh. Tóc bàđãbạc nhiều nhưng mặt vẫn hồng hào, khỏe mạnh.
Đối với Hàn thị và Vânanh, thái độ bàkhôngnhiệt tình cũng chẳng khắc nghiệt, bà tặng Vânanhmộtđôi trâm cài phật thủ bằng bạc ròng rồi gọi nha hoàn đến đưa nàng ra ngoài chơi.
Phó Vânanhngồi bên giường chơi dây với nha hoàn. Tết được mấy loạithìHàn thị cũngđira, lão thái tháikhôngnóinhiều, chỉ dặn nàng phải đối xử tử tế với Phó Vân Khải.
Phó Vân Khảihiệncòn được nuôi ở bên Tiểu Ngô thị. Lão thái tháinóiTết nhất mà chuyển chỗ ởthìkhôngmay mắn, đợi sang nămsẽchuyển Phó Vân Khải ra ngoại viện.
Hàn thị vẫn chưa yên tâm, Phó lão đại rất ít khi kể chuyện gia đình, bà chẳng biết gì về Phó gia.
Phó Vânanhthấy bà đứng ngồikhôngyên liền tìm ma ma lấy mấy mảnh vảinhỏvà chỉ thô để Hàn thị làm mấy đôi giày tặng cho tam thái thái và tứ thái thái Lư thị.
Hàn thị thấy vậy cũng vỗ tay hưởng ứng, “Chúng ta chẳng có gì, nhưng mà vẫn có thể làm mấy thứ tặng cho bọn họ.”
Bà ngồi bên cửa sổ thêu giày, cẩn thận đến từng đường kim mũi chỉ. Tập trung vào việc này, bà dần bình tĩnh lại,khôngcòn hoảng loạn như trước. Mới làm đượcmộtnửa, nha hoàn trong phòng Lư thị là A Kimđãtới, “Tứ lão gia cho mời ngũ tiểu thưđichính viện.”
Hàn thị hỏi: “Cho mờianhtỷ nhiđicó chuyện gì sao?”
A Kim đáp lời: “Tứ lão gia muốn đưa ngũ tiểu thư vào từ đường vái lạy tổ tiên.”
Vào từ đường vái lạy tổ tiên là việc lớn, Hàn thị là đàn bà congái,khônghiểu những quy củ này nhưng cũng biết đây việc này là quan trọng nên chọn cho Phó Vânanhmộtbộ áo xanh quần hồng, tóc cũng sửa lại.
Lư thịkhônghổ là có khả năng quản lý gia đình, ngay từ đầuđãra lệnh cho bà tử chuẩn bị cho Vânanhvài bộ quần áo, do hơi gấp gáp nên mặc lên tay áo và cổ áo vẫn hơi rộng.
Ma ma ngồi xổm xuống giúp Vânanhsửa lại chân váy bỗng có người vén rèmđivào, “Cửu thiếu gia tới.”
mộtbà tử nắm taymộtbé trai da trắng nõn bước vào.
Hàn thị ngây người, ma ma liền nhắc bà đưa quà gặp mặt, bà lục tìm trong tay áomộtlúc lâu mới đành lấy ramộtxâu tiền, “Ca nhi cầm cái này để mua đồ ăn vặt.”
Phó Vân Khảikhôngchịu cầm, đôi taynhỏvặn vẹo, trốn sau lưng bà tử.
Bà tử ngại ngùng cười, “Thái thái, Khải ca nhi sợ người lạ.”
Hàn thị cũngkhôngbiết phảinóigì, chỉ cười cười rồi nhét tiền vào tay bà tử.
“Takhôngcần đồ của bà ta!” Phó Vân Khải bỗng hét lên, đẩy bà tử ra, chạy ra ngoài.
Bà tử tái mặt.
Hàn tử vốn chẳng để ý gì nhiều nên cũngkhônggiậnmộtđứa trẻ, xua taynói: “Bên ngoài lạnh lắm đó, các ngươi ra xem thế nào.”
Mấy bà tử vộinóilời xin lỗi rồi chạy ra ngoài đuổi theo Phó Vân Khải.
Phó Vânanhnhìn theo bóng dáng Phó Vân Khảiđãchạy xa, ônganhtrai này của nàng thực ra cũng đáng thương, mấy năm nay vẫn yên bình làm thiếu gia nhà giàu, bỗng nảy ramộtngười mẹ vàmộtđứa emgáitừtrêntrời rơi xuống. Tiểu Ngô thị nuôi dưỡng cậu ta mấy năm nay lại trở thành congáinuôi của Phó gia, từ nay về sau cậu tasẽphải gọi Hàn thị là mẹ, làm sao mà hiểu ngay được, về tình cảm có thể tha thứ.
Bên ngoài tuyết bay tán loạn, ma ma bung dù vải, đưa Phó Vânanhđinhà chính.
Phó tứ lão gia nghe kẻ dướinóiPhó Vân Khải giận dỗi với Hàn thị chỉ thở dàimộthơi,khôngnén nổi thất vọngtrênmặt. Tổ tiên Phó gia vốn làm nghề trồng trọt,khôngcó sản sinh ra nhiều người đặc biệt tài giỏi, cũngkhôngcó quá nhiều quy củ, nhưng mà Phó Vân Khải ngang ngược như thế, chắc hẳn là bị nuông chiều quá rồi.
Vương thúc hỏi Phó tứ lão gia, “Quan nhânkhôngđịnh chờ cửu thiếu gia sao ạ?”
Phó tứ lão gia lắc đầu, nhìn thấy Phó Vânanhđược nha hoàn bà tử đưa tớiđãđứng trước cửa, hơi trầm mặcmộtchút rồi quyết định, “khôngchờ Khải ca nhi nữa.”
Vất vả suốt dọc đường,anhtỷ nhi cònnhỏmà cũng chưa từng than khổ, cũng là hiếm có. Tứ lão gia mấy ngày nay luônâmthầm theo dõianhtỷ nhi, thấy cháugáikhôngchỉ điềm tĩnh hiểu chuyện mà còn biếtrõrất nhiều chuyện mà đến người lớn đềukhônghiểu được, hoàn toànkhônggiống vớimộtbégáilớn lên từ nơi hẻo lánh.
Trẻ con nhà nghèo sớm biết gánh vác, có lẽ chính là như vậy.
Chi này của Phó gia mười năm trước còn nghèo xơ xác, sau khi phất lên, cuộc sống quá sung túc, mấy đứa trẻ như lớn lên trong hũ mật, quá ấu trĩ. Bản thân tứ lão gia từnhỏvất vả,khôngnỡ nghiêm khắc với chúng thành ra Khải ca nhi tám chín tuổi vẫn ngày nào cũng khóc lóc,điđâu cũng quấn lấy Tiểu Ngô thị. Thái ca nhi bị Lư thị chiều quá hóa hư,khôngchỉ kiêu căng tùy hứng mà còn thích bắt nạtanhchị em trong nhà.
Phó tứ lão gia dắt tay Phó Vânanh, đại ca chỉ để lạimộtdòng huyết mạch, ôngsẽdạy dỗanhtỷ nhi chothậttốt.
Phó Vânanhbiết Phó tứ lão gia vẫn thầm quan sát mình, nàngkhônglo lắng gì, bình thường vốn thế nào vẫn thểhiệnra như thế,khôngmuốn giả vờ làmmộtbégáihồn nhiên ngây thơ.
Phó gia tuy chẳng phải phú quý nhưng cũngkhôngnghèo, nàng có thể sốngmộtcách yên bình tựa nhưmộttiểu thư vô lo vô nghĩ, nhưng mà như vậy, có gì khác với kiếp trước đâu?
Nếuđãđược tặng thêmmộtcuộc đời nữa, làm sao có thể lãng phí món quà của ông trời, nàngkhôngcó thời gian để ngây thơ hồn nhiên.
Từ đường Phó gia ở tòa nhà lớn ở đầu phố bên kia, tộc trưởng Phó giahiệnlà tam lão gia của đại phòng, cũng chính là dòng chính của Phó gia.
“Ở đại phòng, nhị thiếu gia là có tiền đồ nhất.” Phó tứ lão gia chỉ vào tòa nhà lớn tường trắng ngói đen ở nơi cuối phố Đông Đại,nóivới Vânanh, “Mười bảy tuổi đỗ cử nhân, mấy chục năm rồi Phó gia chúng ta mới sinh ra đượcmộtngười như vậy.”
Huyện Hoàng Châukhôngcó truyền thống khoa cử, bình thưởng phải mấy chục thậm chí mấy trăm năm mới có người đỗ tiến sỹ, đỗ tú tàiđãcó thể gọi là rạng rỡ tổ tiên, cử nhânthìquý giá như phượng hoàng vàng.
Nhị thiếu gia Phó Vân Chương chính là con phượng hoàng bay ra từ cái ổ cỏ của Phó gia, đến tri huyện lão gia còn phải gọi nhị thiếu gia hai tiếng “tiểu hữu”. Phó gia trong mười năm có thể phát triển đến vậy cũng cómộtphần rất lớn là nhờ vào danh tiếng của nhị thiếu gia.
Phó Vânanhhơn nhướn mày.
Nam Trực Lệ có truyền thống khoa cử, văn nhân tài tử thi đỗ nhiều như sao sa, nhất là phủ Tô Châu, ngôn ngữ phố phường là “đâu đâu chẳng thấy cử nhân, so ra chó vẫn hơn phân tú tài” [2]. Đến kinh sư cũngkhôngcó nhiềuanhtài hội tụ như Nam Trực Lệ, Chiết Giang nên Vânanhvốn cho rằng cử nhân cũng rất bình thường, ai ngờ sinh ra đượcmộtvị cử nhânđãkhiến cho toàn thể Phó gia kích động.
[2] Nguyên văn bản edit là “cử nhân khắp nơiđi, tú tàikhôngbằng chó”, mình thấy để thô quá nên đổi lại như vậy
Cũng phải thôi, mười bảy tuổiđãđỗ cử nhân cũng chẳng phải chuyện đơn giản.
Hơn nữa nhị thiếu gia này còn dựa vào công danh mà giúp đỡ cảmộtgia tộc lớn trở nên thịnh vượng, ắt hẳn phải giỏi giao tiếp, có tài năng, còn phải có thủ đoạn, nhị thiếu gia hẳn làkhôngphải loại mọt sáchkhônghiểusựđời.
Phó tứ lão gia khen ngợi Phó nhị nhiếu giamộthồi, dắn Phó Vânanhđivề phía trước, “Hai ca ca conhiệnđangở học trong tộc học [3], tộc học này là do nhị thiếu gia mở, Khải ca nhihiệnđanghọc “Long Văn tiên ảnh”, Thái ca nhi vẫnđanghọc “Tam tự kinh”. Tứ thúc mong họ có thể thi đỗ, lấy được công danh,khôngđỗ cử nhân cũng phải đỗ tú tài chứ.”
[3] Tộc học là lớp học do gia tộc mở, mời thầy đến dạy cho con cháu
Chín tuổi mới bắt đầu học “Long Văn tiên ảnh” sao? “Long Văn tiên ảnh” là sách vỡ lòng thôi mà…
Phó Vânanhthầm nghĩ, tứ thúc à, cứ như vậythìmong muốn của người chắckhôngthành được rồi.
Lời tác giả:
“Long Văn tiên ảnh” (Con ngựa Long Văn và bóng roi), tên ban đầu là “Mông dưỡng cốsự” (Truyện dạy trẻ) biên soạn vào năm Vạn Lịch, được hiệu đính dưới thời Minh mạt và đổi tên thành “Long Văn tiên ảnh”. Trong truyện là hư cấu nên chọn tên này để làm tên sách, các bạn có thể liên tưởng đến “Long Văn tiên ảnh” chúng ta được học từ lúc sáu tuổi
…
Trong truyện địa danh lớn cóthật, địa danhnhỏlà hư cấu.