Danh tiếng của nhị thiếu gia Phó Vân Chương như sấm bên tai.
Hồi còn chưa về tới huyện Hoàng Châu, Phó Vânanhđãnghe Vương thúc và Phó tứ lão gianóivề nhị thiếu gia. Sau khi về Phó gia, số lần nghe thấy người khác nhắc đến nhị thiếu gia cũng nhiều hơn. Người Phó giatrênphố Đông đại đều sùng bái nhị thiếu gia. Ở huyện Hoàng Châu này, y là đại tài tử nổi tiếng khắp gần xa. Đến nông hộ tới đây họp chợ cũng biết nhị thiếu gia của Phó gia là cử nhân lão gia trẻ tuổi nhất huyện.
Nghe danhkhôngbằng gặp mặt, Phó Văn Chương như hạc giữa bầy gà [1], khí chất nho nhã thanh cao,anhtuấn,khôngkém gì danh tiếng bên ngoài của y.
[1] Ý là nổi bật, ngoài ra đặt vào bối cảnh của truyện còn làsựcảm thán của tác giả rằng cáisự”gà” của những người xung quanh làm nổi bật lên chất “hạc” của Phó Văn Chương.
Là con người, ai cũng lòngyêucái đẹp,trênquan trường cũng thế. Người đọc sách nếu như có vẻ ngoài đẹp đẽthìkhi thi đìnhsẽdễ được Hoàng Thượng ưu ái hơn người khác. Thôi Nam Hiên năm đó đỗ Thám hoa nhưng nghe trong tiệc mừng, tiên đế thấyhắnphong độ phóng khoáng tựa người trời liền đặc cách phong quan chohắn, bỏ quên Trạng nguyên Diêu Văn Đạt già nua, thế nên về sau quan hệ giữa Diêu Văn Đạt và Thôi Nam Hiênkhôngtốt cũng là dễ hiểu.
Phó Vân Chương tuổi còn trẻ như thế, phong tư lại xuất chúng, nếu như y có thể vào kinh tham gia thi đình, nhất định cũngsẽcó thể thành danh.
Cả đời Phó tứ lão gia sùng kính người đọc sách, Phó Vân Chương tuy rơi vào hàng con cháu nhưng ông lại ít khi gọi thẳng tên Phó Vân Chương, mỗi lần nhắc tới y là lại gọi “Cử nhân lão gia” hoặc là “Nhị thiếu gia”. Giờ ông tươi cười, giục Phó Vânanh, “anhtỷ nhi, đây là nhị ca ca của con, con mau chàođi.”
Phó Vânanhsững ngườimộtchút, ba chữ nhị ca cathậtsựnóikhôngnổi, đành phải kêu hai tiếng: “Nhị ca.”
Ánh mắt Phó Vân Chươngnhẹlướt qua nàng, mi mắt rũ xuống, khóe miệng lại hơi cong lên như thểđangcười, giống như mặt hồ tháng ba gợn sóng.
Phó Vânanhkhôngchắc y rốt cuộc có cười haykhông, mắt cũng cong lên, lễ phép mỉm cười đáp lại.
Tối hôm trước nàng vừa lấy Phó Vân Chương ra hù dọa cửu ca Phó Vân Khải, ngày hôm sauđãgặp ngay vị nhị thiếu gia này, nghĩđinghĩ lại cũng thấy thú vị.
Phó Văn Chương đưa nắm tay lên miệng, khẽ khàng homộttiếng.
Phó tứ lão gia nghe thấythìquan tâmnói: “Trời rét, đừng để bị lạnh, sức khỏe cháukhôngtốt, vào nhà sớmmộtchút.”
Phó Vân Chương hơi hơi mỉm cười.
Lúc này, gã sai vặt biến mất khi nãy của đại phòng mới tìm đến, chắp tay thi lễnói: “Tứ lão gia, lão thái thái mời ngày qua.”
nóixong,hắnlại cúi đầu vái chào Phó Vân Chương, “Nhị thiếu gia, lão thái thái cũng gọi ngài vào cùng.”
Phó Vân Chương hơi nhìn xuống,khôngnóigì, sắc mặt hơi tối lại.
Gã sai vặtđitới cạnh Phó tứ lão gia,nóinhỏmấy câu vào tai ông, Phó tứ lão gia cũng giật mình, nhìn Phó Vânanháy náy.
“Tứ thúc, con đợi người ngoài mái hiên.” Phó Vânanhngẩng đầu, giật giật tay áo Phó tứ lão gia, khẽnói.
Nàng loáng thoáng nghe gã sai vặtnóiđến hai chữ “đền thờ”, mà tộc trưởng Phó tam lão gia lại triệu tập người trong tộc đến họp bàn, rất có thể là đểnóivề chuyện triều đình tặng biển tiết liệt.
Phó gia muốn lập đền thờ trinh tiết cho phụ nữ ở giá trong tộc, Trần lão thái thái lại tìm Phó tứ lão gia ngay trước buổi họp bàn, chắc hẳn là muốn nhờ ông góp thêm tiếngnói.
Sau khi chồng bị bệnh mà chết, Trần lão thái thái luôn ăn mặc giản dị,khôngdùng trang sức phấn son, đóng cửa ở trong viện,khôngra ngoài, ngậm đắng nuốt cay nuôi lớn đứa con mồ côi từ trong bụng mẹ Phó Vân Chương, cho y đọc sáchđithi. Giờ Phó Vân Chương là cử nhân sốmộtsố hai trong huyện, tiếngnóicó khi còn có trọng lượng hơn cả các bậc bô lão trong huyện. Dòng họ xin quantrênlập đền thờ trinh tiết cho Trần lão thái thái cũng chỉ là chuyện sớm muộn.
Thân phận, địa vị, tiền tài, Phó Vân Chương đều có cả, chỉ tiếc y còn trẻ quá,khôngđủ khiến người ta kính phục. Trần lão thái thái muốn trợ giúp con trai.hiệntại, Phó tứ lão gia đương nhiên là người khôn khéo, có thực lực nhất ở thế hệ của ông, trong tương lai ông rất có thểsẽtrở thành tộc lão nên Trần lão thái thái quyết định tìm ông.
Xác định vấn đềmộtcách nhanh chóng, Phó Vânanhlấn cấn trong lòng, cái thứ đền thờ trinh tiết nàythậtnực cười, phụ nữ có muốn tái giá haykhônglà do họ tự lựa chọn. Nếu nàng có thể đại diện đại phòng đưa ra ý kiến, chắc chắn nàngsẽphản đối.
“Tứ thúc, ngườiđitừ đường trướcđi.” Phó Vân Chươngnhẹnhàng phủi tuyếttrênvai áo. “Cháusẽđigặp mẹ cháu.”
Nếu nhưkhôngtìm thấy Hàn thị và Phó Vânanh, Phó tứ lão gia cũngkhôngphản đối chuyện trong tộc xin lập đền thờ trinh tiết. Nhưng giờ Tiểu Ngô thịđãthủ tiết cho Phó lão đại mấy năm, giờ đền thờ trinh tiết lập ra lạikhôngcó phần Tiểu Ngô thị, ôngkhôngmuốn dây dưa vào chuyện này, do dự, “Giờ tađithìphía đại tẩu tẩu…”
Gã sai vặt há miệng địnhnóigì nhưng Phó Vân Chươngđãnhìnhắnmộtcái,hắnliền cúi đầu, yên lặng lui sangmộtbên.
Phó Vân Chương khoát tay thành tư thế mời, “Tứ thúc, mời người.”
Phó tứ lão gia thở phàonhẹnhõm, dắt tay Phó Vânanhđira.nóithật, Trần lão thái thái rất cố chấp nênnóichuyện với người chị dâu này còn mệt mỏi hơn so với việc đối phó với loại người lươn lẹo mồm mép nhưng bà lại là quả phụ ở giá nhiều năm, con trai lại có năng lực,khôngthể nào từ chối, động tác này của nhị thiếu giađãgiúp ông giải vây.
Trong từ đườngđangnhộn nhạo, thi thoảng lại có tiếng tộc trưởng Phó tam lão gia quát ép con cái nhà ai đó phải trật tự.
Phó tứ lão gia đứng bên ngoài nghe ngóngmộtchốc rồi tự đưa Phó Vânanhtới phòng bên cạnh.
Trong phòng có đốt chậu than để sưởi ấm, các chị em dâu có chồngđãchết hoặcđilàm ănkhôngở nhàđangquây quanh chậu than bàn bạc rôm ra, nhìn thấy Phó Vânanhliền xúm lại hỏi thăm.
Phụ nữ trong tộc hơn nửa là người nhà quê, giọng nặng tiếng địa phương.
Phó Vânanhdựa theo bối phậnđichàomộtlượt, họ đều là bềtrêncủa nàng, những người cùng thế hệ với cha chú nàngthìgọi là “thẩm thẩm”, cùng thế hệ với ông nội nàngthìgọi là “thái bà”.
Họ cũng thương nàng tuổi cònnhỏmàđãmất cha. Hơn nữa, tuy nàng cònnhỏnhưng bạo dạnkhônghoang mang, sợ sệt nên càng thích nàng hơn.
Thập bát thẩm dùng que gắp than đẩy lớn than phíatrêntrong chậu ra, lấy lênmộtcủ khoai lang nướng bóc cho nàng ăn, “Trời lạnh lắm đấy, ănmộtchút cho ấm người.”
Phó Vânanhcảm ơn thập bát thẩm. Khoai lang nướng chín nục vừa thơm vừa mềm, vừa nóng vừa ngọt, nàng mở miệng nhóp nhép ăn, tự nhiên lại nghĩ đến lần đầu ăn khoai nướng kiếp trước.
Khoai lang được vào Trung Nguyên từ Tây Dương, ban đầu chỉ có quân Vệ Sở ở biên giới ăn. Sau này, do khoai lang dễ trồng, sản lượng lớn nên dần dần được đưa vào tới tận kinh sư. Thôi Nam Hiênđãtừng đệ tấu chương lên triềuđi, đưa ra kiến nghị để quan phủ cấp giống miễn phí cho dân để mở rộng trồng trọt loại lương thực nhưng đề nghị này bị bác bỏ. Thủ phụ hồi ấy là Trương Trinh, người Chiết Giang, còn Thẩm Giới Khê vẫn là người ít kinh nghiệm nhất trong nội các, Trương Trinh và Thẩm Giới Khê vốn bất đồng ý kiến, Trương đảng và Thẩm đảng cũng như nước với lửa nên mỗi khi Thẩm đảng dâng sớ đề nghị cái gì,khôngcần biết đúng sai, đại thần Trương đảngsẽđồng loạt phản đối.
Mẹ Thôi Nam Hiên cũng giống Trần lão thái thái, là người ở giá nuôi con. Sau khihắnđỗ Thám hoa, để biểu dươngsựtrung trinh của Thôi mẫu, Thôi gia xin lập đền thờ trinh tiết và được quan phủ đồng ý. Cả tộc Thôi thị vô cùng hãnh diện, phân ra hai trăm mẫu đất màu mỡ nhất từ tài sản chung của dòng họ để mỗi tháng cấp tiền cấp gạo nuôi dưỡngcônhi quả phụ trong tộc. Đây vốn làmộtchuyện tốt nhưng cuối cùng lại tạo thànhsựbất hạnh của nhiều người khác. Trong vòng hai năm sau, nơi ấy có thêm mấy chục trường hợp tuẫn tiết vì chồng, trong đó hơnmộtnửa là bị cha mẹ chồng hoặc người trong họ tộc bắt ép.
Để “làm vẻ vang” dòng họ, nhiềucôgáitrẻ trung chưa chồng cũng vâng lời cha mẹ ruột mà treo cổ tự sát. Vị hôn phu của họ bị bệnh mà chết, là hôn thê, dù chưa cưới hỏi nhưng họ cũng phải thủ tiết.
Phó Vânanhkhôngbiết liệu Thôi Nam Hiên có từng hối hận vì chuyện xin lập đền thờ trinh tiết cho mẹhắnhaykhông, chỉ biếthắnchưa từng viết thư về quê khuyên răn người trong tộc. Phụ nữ trong tộc trung trinh cương liệt như vậy có lợi cho danh tiếng của Thôi gia. Đối vớihắn, tiền đồ quan trọng hơn tất cả, dòng họ giúp đỡhắncũng là lẽ đương nhiên, chếtthìcũng chỉ là mấy người họ hàng xa,hắncũng chẳng mấy để tâm.
Đàn ôngtrênđời này đều vậy cả, Phó gia nay cómộtPhó Vân Chương, Phó gia liền vội vàng muốn gây dựng danh tiếng chohắn.
Ở phòng bên, phụ nữ trong tộc vây quanh Tô nương tử hỏi thăm việc xin lập đền thờ. Tô nương tử đưa theomộttraimộtgáiđến nhờ cậy Phó tam lão gia, con trai bà là Tô Đồng học hành giỏi giang, đầu xuân năm sausẽđithi. Bà là quả phụ,khôngcó việc gì nhiều, nên thườngnóichuyện phiếm với Phó tam thái thái, ắt có nhiều tin tức.
Tô nương tử vẫn cầm giá thêu trong tay, khẽnói: “Tám chín phần mười là ổn rồi, chỉ cần nhị thiếu gia viết thư lêntrên, thế nào cũng được phê chuẩn.”
Mọi người xung quanh mắt sáng lên, khuôn mặt cũng tỏa ra vẻ tự hào.
Phó Vânanhlắc đầu than thầm, những người phụ nữ này bị mấy vị tộc lão tẩy não, nghĩ rằng trong tộc cómộtđền thờ trinh tiết là việc vinh quang.
Dòng tộc nhà ai có đền thờ trinh tiết, chuyện cưới xin con trai congáitrong tộc đó cũng thuận lợi. Họ chỉ biết có đền thờ rồi, mấy người làm quan cao cao tại thượng kia coi trọng thanh danh,nóikhôngchừngsẽnể Phó gia có đền thờ mà hạ thấp tiêu chuẩn để kết thông gia với Phó gia. Tuy vậy họkhôngbiết rằng đền thờ cũng làmộtloại gông xiềng, giam cầm phụ nữ trong tộc.
Phụ nữ trong tộc hăng hái bàn bạc đến quên cả trời đất. Bỗng phía ngoài viện vang lên tiếng chào đón,mộtđứa nha hoànnhỏtuổi kéo kèm lên, đỡmộtbà lão tóc bạc nhưng tinh thần vẫn quắc thước bước vào phòng.
Lão phu nhântrênđầu mangmộtđai buộc trán họa tiết phúc thọ vạn niên, thân mặc áo xanh viền nhung phối với áo khoác khuy vàng sẫm màu,trêntóc bà gần nhưkhôngcó trang sức chỉ cómộtchiếc trâm bạc đơn giản hình chữ thọ,trêntay làmộtchuỗi phật châu. Bà nắm taymộttiểucônương thanh tú bước vào phòng, nhìn quanhmộtlượt rồi nhènhẹgật đàu.
Phụ nữ trong phòng đều hơi sững lại trong chốc lát rồi đồng loạt đứng dậy, tươi cười chào hỏi, “Lão thái tháiđãtới ạ, lão thái qua đây ngồiđiạ.”
Vài người nhanh chóng bày chỗ ngồi, đưa mấy cái chậu than tới trước người lão phụ nhân, những người còn lại vây xung quanh, mong muốn được đỡ bà. bước qua đó.
Phó Vânanhngồitrênghếnhỏ, tay cầm khoai nướng, tiếp tục ăn.
Thập bát thẩmkhôngngồi nữa, vội vàng đứng dậy lấy lòng lão phu nhân, lạithìthầm: “Đại tẩu tử của đại phòng chưa bao giờ ra khỏi viện, sao hôm nay lại tới đây nhỉ?”
Phó Vânanhăn xong củ khoai, lấy khăn lụa ra lau tay.
Lão phu nhân này chính là mẹ đẻ của nhị thiếu gia Trần lão thái thái sao? Thảo nào các nàng dâu Phó gia đều nhiệt tình đón tiếp bà ấy đến vậy.
Trần lão thái thái xuấthiệnlàm mọi người vừa mừng vừa lo, Tô nương tử vừa cười lấy lòng lão thái thái vừa ngầm liếc mắt ra hiệu cho nha hoàn.
Đứa nha hoàn kia cũng hiểu, vội ra ngoài tìm gã sai vặt để hỏi thăm xem có phải đại phòng có chuyện gì haykhông.
Rất nhanh,mộttin tức giật gânđãđược truyền về: Nhị thiếu gia Phó Vân Chương đại nghịch bất đạo, từ chối tham gia buổi họp mặt của gia tộc hôm nay, ykhôngđồng ý xin lập đền thờ trinh tiết cho mẹ mình là Trần lão thái thái và các quả phụ khác trong tộc!
Phụ nữ trong phòng đều kinh ngạc.
Lời tác giả:
Tây Dương: Dưới triều Minh, Tây Dương là chỉ khu vực Đông Nam Á ngày nay.