Giờđanglà tháng năm, dây leotrêntường việnđãra hoa, đứng xa xađãcó thể ngửi thấy hương thơm nhènhẹ.
Trời cũng sáng sớm hơn, còn chưa tới giờ Tỵ, mặt trờiđãlên cao, Phó Vânanhbị nắng chiếu đến chói mắt, Phương Tuếđibên cạnh bung dù cho nàng, ánh nắng bị lọc quamộtlớp vải tạo thành bóng nắng nhảy nhót dưới chân nàng.
Tối hôm qua trời nhiều sao, hôm nay chắc chắnsẽnắng to, đám nha hoàn mang quần áo ra sân phơi. Dưới tán cây, Phó Nguyệt và Phó Quếđangđá cầu. Mấy đứa nha hoànnhỏtuổiđangôm giỏ, cúi ngưới hái hoa móng tay, nghiền nát, cho thêm phèn chua, chờ chút nữa nhuộm móng tay cho các tiểu thư.
Phó Quế đầu đầy mồ hôi, nhận lấy nước ô mai nha hoàn đưa tới uống ựcmộthơi là hết, vẫy tay gọi Phó Vânanh, “anhtỷ nhi, lại đây chơiđi. Tỷ nhuộm móng tay cho muội.”
Phó Vânanhuyển chuyển từ chối, vào chính viện chào Đại Ngô thị,đira liền nghe thấy Phó Nguyệtđangngồi trước lan canthìthầm với nha hoàn: “anhtỷ nhi suốt ngày đọc sách,khôngchơi với chúng ta, về sau nàng cũngsẽđithi tú tài giống Đồng ca nhi sao?”
Nàng vừa dứt lời, Phó Quế đứng dưới hành langđãcười nhạo, “anhtỷ nhi là congái, sao có thểđithi được?”
Phó Nguyệt tựa vào lan can, tư lự: “Vậyanhtỷ nhiđihọc với Khai ca nhi, Thái ca nhi để làm gì nhỉ?”
“Ai mà biết được! Đại bá nương để muội ấy muốn ra saothìra, nãi nãi cũng mặc kệ, tứ thúc lại chiều muội ấy, muội ấy muốn gì được nấy, ngay cả nhị thiếu gia…”
Tiếng Phó Quếnóicàng lúc càngnhỏ,khôngngherõnữa.
Phương Tuế khựng lại, liếc trộm Phó Vânanh.
“khôngsao,đithôi.”
Phó Vânanhbước xuống bậc thềm, thẳng lưng tiến vào vùng nắng nóng cháy trước mặt.
Liên Xác như thường lệđãchờ ở bên ngoài từ trước. Phương Tuế cũng như thường lệ lấy mấy miếng bánh và kẹo đậu phộng đưa chohắn. Hơnmộttháng rồi ngày nào cũng vậy,hắnbiết Phó tứ lão giayêuthương ngũ tiểu thư, ngũ tiểu thưkhôngthiếu mấy thứ này nên cũngkhôngtừ chối, nhận lấy, cất lòng ngực áo, cườinói: “Ngũ tiểu thư, hôm nay tri huyện lão gia tới đây từ sáng, nhị thiếu giakhôngở nhà, bảo tiểu thư cứ tự nhiên. Nhị thiếu gianóivẫn phải chép sách, về ngài ấysẽkiểm tra.”
Phó Vânanhgật đầu.
Chữ của Phó Vân Chương quả thực cũng đúng như lời ynói,khôngphải quá đẹp, nhưng để dạy nàngthìvẫn thừa đủ. Mỗi ngày yyêucầu nàng chép sách, sau đó đứng bên cạnh chỉ dẫn cho nàng, nhìnthìcó vẻkhôngđể ý,khôngquy phạm, nhưng nàng cũng học được rất nhiều. Chuyện này làm nàng nghĩ mãikhôngra, Phó Vân Chương biếtrõphương pháp vận dụng ngòi bút, lại là người chăm chỉ khổ luyện, cũngkhônglười biếng, cho dùđãthi đỗ cử nhân nhưng ngày nào cũng kiên trì học tập, người như vậy tại saokhôngluyện chữ cho đẹp?
thậtsựkì quặc.
Sắp đến tết Đoan Ngọ, nha đầu, bà tử ômmộtbó xương bồ, lá ngải, sả ra treo. Theo phong tục vùng này, mỗi khi đến tết Đoan Ngọ, cửa sổ và mái hiên đều phải treo lá thơm để tránh côn trùng, sau tết Đoan Ngọ vẫn cứ để đó, để khô tự nhiên, tới gần tết, quét tước phòng ốc mới gỡ xuống. Đoan Ngọ còn gọi là nữ nhi tiết (Tết congái) nên Phó Quế và Phó Nguyệtđãngóng trông ngày này từ tháng trước. Từ mùngmộtđến mùng năm, nhà nào có congáiđều cho congáiăn đồ mới, xinh đẹp rạng rỡ, đeo túi thơm, cài trâm hoa, đeo bùa xua đuổi ngũ độc [1]. Congáiđãlấy chồng cũngsẽvề nhà mẹ đẻ gọi là “trốn Đoan Ngọ”. Đến đúng ngày, mọi người cũng uống rượu hùng hoàng, ăn bánh chưng, bánh đậu xanh, trứng vịt muối, rồi cả nhà già trẻ cùng nhau ra bờ sông xem đua thuyền rồng tới tận đêm mới về nhà.
[1] Ngũ độc bao gồm rắn, bò cạp, rết, cóc, thằn lằn, là năm loài động vật có độc theo quan niệm dân gian Trung Quốc, có nơi thay thằn lằn bằng ong.
Mấy ngày nay, Phó Nguyệt và Phó Quế đều dùng nước hoa thơm rửa mặt, mỗi ngày nhuộm móng taymộtlần, dùng nước hoa quế thoa lên tóc, thoa đến khi mỗi sợ tóc đều đen bóng, chuẩn bị cho nữ nhi tiết. Đến tết Đoan ngọ, các vị tiểu thư Phó giasẽtụ họp,khôngai muốn bị thua kém người khác.
Bởi vậy, Phó tứ lão gia cũng nhờ người ở phủ Tô Châu mua giúp mấy độ bồ trang sức, lại nghe người tanóicác tiểu thư Giang nam thường nhai trà, có thể làm mồm miệng thơm tho nên cũng nhờ mua mấy cân, chia cho Phó Nguyệt, Phó Quế và Phó Vânanhmỗi ngườimộtphần.
Ngoài ra, ông còn mua cho mẹ, vợ và các chị dâu mỗi ngườimộtchiếc quạt. Quạt Tứ Xuyên chế tác tinh xảo, từ thời Đườngđãđược chọn làm cống phẩm, duy trì đến giờ. Mỗi năm, cứ vào tháng năm, phủ Thành Đô lại tổ chức hội chợ về quạt, người đất Thụcsẽvận chuyển quạt tới phủ Thành Đô để bán. Thương nhân từ khắp nơi lại đổ về thu mua, chuyển về kinh sư hoặc Giang Nam bán lại. Những chiếc quạt này ra khỏi nơi làm ra nó, đến vùng khác, giá trị lập tức tăng lên gấp mười thậm chí là mấy chục lần, tuy vậy, những nhà quan lại, nhà giàu có vẫn tranh nhau mua, sợ hết hàng.
Bà tử quét hết phòng này đến phòng khác, tiếng chổi cọtrêngạch nghe sàn sạt khithìliền mạch, khi lại ngắt quãng. Lúc Phó Vânanhbước vào thư phòng của Phó Vân Chươngđãngửi thấy mùi hùng hoàng rất đậm, tết Đoan Ngọ, tưới rượu hùng hoàng vào góc phòng có thể xua đuổi côn trùng. Nhà bếp, kho lúa và những nơi ẩm thấp càng phải tưới nhiều.
Thư phòng của Phó Vân Chương nằm bên bờ hồ, sau lại là rừng trúc, ẩm ướt lạnh lẽo, đương nhiênkhôngthể bỏ qua.
Nàng bảo Liên Xác đốt hương, sau đó mở toàn bộ cửa sổ ra, lấy trong chiếc túinhỏbên người ra mấy viên tùng hương, kim ngân hương cho vào trong lư hương, chờ tới khi lư hương tỏa ra những sợi khói trắng nhạt,khôngkhí cũng dễ chịu hơn.
Chờ mùi hùng hoàng nhạtđi, nàng ngồi lên ghế, bắt đầu chép sách. Vóc dáng nàng thấp bé nên Phó Văn Chương bảo nha hoàn kê cho nàngmộtchiếc bànnhỏ, coi như bàn sách để nàngkhôngcần phải mất công trèo lên ghế.
Thư phòng yên tĩnhkhôngmộttiếng động, phía bên ngoài lại rất náo nhiệt, Liên Hoa và Liên Diệp dẫn mấy bà tửđilau đá Linh Bích, tuy rằng họđãcố gắngnhỏtiếng nhưng vẫn có thể nghe được tiếngthìthầm. Mỗi lần nước trong thùng văng ra là lại có tiếng nước ào ào và tiếng bà tử bực tức mắng chửi. Phó Vân Chương tính cách kì quái, thư phòngthìbừa bộn như thế mà cònyêucầu người hầu kẻ hạ hôm nào cũng phảiđilau đá trong viện.
Chép xong chữ cuối cùng, nàng thở ramộthơi dài, đặt búttrêntay xuống, hong khô mựctrêngiấy, đặt chặn giấy lên rồi chờ Phó Vân Chương về nhận xét.
Ngẩng đầu lên, nàng bỗng nhìn thấymộtngườiđangđứng ngoài cửa.
Đó làmộtthiếu niên chânđigiày vải,trênngười mặcmộtbộ quần áo bằng vải đaykhôngcó hoa văn, quần áo tuy đơn giản nhưng diện mạo lại mi thanh mục tú, đôi mắt rất có thần,khônggiống mấy công tử bình thường. Phó Vânanhđứng dậy, chân mày hơi nhíu lại. Khi nàng chép sách thường rất tập trung,khôngbiết có người tới, người này rốt cuộcđãđứng đó nhìn bao lâu?
Thiếu niên chăm chú nhìn nàng chép sách đến mức ngơ ngác xuất thần, lúc này mới như chợt bừng tỉnh, thi lễ tạ lỗi, “Vừa rồi sợ quấy rầy ngũ muội nênkhôngdám gọi.”
Phó Vânanhnhìn thấy bàn tay lộ ra ngoài tay áo củahắntái nhợt hơi xanh, nhớ ra thiếu niên này chính là người mà trước đókhônglâu vừa đính hôn với Phó Dung, Đồng ca nhi của Tô gia, nàngđãtừng nhìn thấy gắn ở hiệu sáchmộtlần.
Tô Đồng lớn lên ở Phó gia, Tô nương tử và chịgáihắnlà Diệu tỷ nhi hayđilại thân thiết với các bà các thím của Phó gia, đám con trai đứng hàng chữ Vân của Phó gia bình thường vẫn coihắnnhưanhem.
Phó Vânanhvẫn nhớ Tô Đồng hình như cũng đứng hàng thứ năm nên khẽ trả lời: “Ngũ biểu ca, nhị cađangở tiếp khách ở chính đường,khôngở trong thư phòng.”
Tô Đồng đưamộtnắm tay che miệng, khẽ homộttiếng, giơ ramộtxấp giấy kín chữ, cườinói: “Ta biết, quản gia bảo ta tới đây chờ.”
Phó Vânanhtừng nghe Phó tứ lão gianóiTô Đồngđãthi xong huyện thí vào tháng hai và phủ thí vào tháng tư, nhận được thân phận đồng sinh, cònmộtlần thi cuối cùng nữa là viện thí. Năm nay lạnh hơn năm trước, tháng tư tự nhiên lại có đợt mưa lớn, Tô Đồng dự phủ thí rất vất vả, vừa ra khỏi trường thiđãngã bệnh.
“Ngũ biểu ca vào ngồiđi.” Nàng thu dọn giấy bút của mình,đira ngoài hành lang, thấy ngay Liên xácđangdựa vào hành lang ngủ gà ngủ gật, “Biểu thiếu gia của tam phòng tới, mauđirót chén trà nóng.”
Tam phòng biểu thiếu gia Đồng ca nhi là con rể tương lai của lão thái thái, làm sao có thể khiến người ta chờ lâu, Liên Xác lau khô nước miếng bên khóe miệng, vội vàng, “Tiểu nhânđingay,đingay đây.”
hắnphamộtly trà nóng bưng vào phòng, “Tiểu nhân nhất thời ngủ quên, khiến biểu thiếu gia phải chờ lâu.”
Tô Đồng ôn hòanói: “khôngsao, ta cũng vừa mới đến.”
Phó Vânanhhọc tập ở chỗ Phó Vân Chươngđãlâu, biếtrõthói quen củahắnnênkhôngchạm và mấy quyển sáchđangkẹp vào nhau củahắn, ra phía kệ sách rútmộtquyển bình văn “Tứ thư chương cú tập chú” rồi ngồi dưới mái hiên đọc. Lúc này, Phương Tuế chạy lạinói, “Nhị thiếu gia sắp trở về, Khổng tứ tướng công cũngđicùng.”
Khổng tứ tướng công làmộttú tài, từng học chung với Phó Vânmộtthời gian, gia cảnhkhôngtốt lắm, làm thầy dạy ở nhà tri huyện kiếm tiền nuôi gia đình.hắnthường tới chỗ Phó Vân Chương đọc nhờ sách, Phó Vânanhđãgặphắnvài lần.
Tiếng bước chân dần dần gần lại, Phó Vân Chương và Khổng tú tài bước lên cầu trúc, hai người trông đều nghiêm túc, khẽnóichuyện với nhau, Phó Vân Chương cau mày, mặt đầy sầu muộn.
“Nhị ca, Tô ngũ biểu ca tới đó.”
Phó Vânanhkhép lại sách chạy ra đón, quay qua gật đầu với Khổng tú tài, “Khổng tứ ca.”
Khổng tú tàiđangbuồn phiền nhưng lại thấymộtcôbénhỏnhư nàng lại hành xử như người lớn cũng phải mỉm cười, cố ý chắp tay thi lễ với nàng. “anhtỷ nhi”.
Phó Vânanhcũng đáp lại bằng lễ vạn phúc, khách khí đáp, “Khổng tứ ca hữu lễ.”
Khổng tú tài cười ha ha.
Tô Đồng nghe thấy tiếngnóichuyện cũng vội ra đón.
Chào hỏi nhau xong, Phó Vân Chương hỏi Tô Đồng: “Viết xong rồi hả?”
Tô Đồng cung kính trả lời: “Viết xong rồi ạ, ngoài ra còn có bài của chín người đồng án(chú thích của tác giả ở cuối chương)khác, đệ cũng mang tới đây, phiền nhị ca thu xếp công việc bỏ chút thời giờ xem giúp.”
Phó Vân Chương nhìnhắn, chậm rãinói: “Hôm nay ta có việc,sẽkhônggiữ đệ ở lại lâu. Mai đệ lại qua đây. Thi cử quan trọng nhưngkhôngthể quá nóng vội, đầu tiên phải điều dưỡng lại sức khỏeđã. Ta thấy đệ cònđangho khan, mấy ngày tới đừng thắp đèn học đêm nữa, nghỉ ngơi sớmmộtchút, thôithìcũng đúng lúc dịp này, coi như bỏ thời gian ăn tết với mẹ đệ.”
Tô Đồng vâng dạ rồi ra ngoài.
Phó Vânanhkhôngđi, theo Phó Vân Chương và Khổng tú tài vào thư phòng.
“Diêu học đài và Lễ Bộ thị lang Thôi đại nhân cùng niết bảngmộtnăm, năm đó Thôi địa nhân đỗ Thám hoa, Diêu học đài đỗ đầu, chắc chắn là người học cao hiểu rộng, nhưng tại sao tới lúc ra khán phong đề(chú thích của tác giả ở dưới)lại rập khuôn tiền nhân như vậy?”
Khổng tú tài vừađivừanói.
Phó Vân Chương cười khổ: “Diêu học đài từ xưa đến nay vẫn vậy, làm cho người takhôngnắm bắt được. Huynhkhôngbiết chứ khi Diêu học đài mới tới Hồ Quảng, Trần tri huyện từng lấy danh bạn cũ đưa văn ta viết cho ông ta đọc…”
Khổng tú tài nghe vậy vội hỏi han: “Sau đóthìthế nào?”
“Diêu học đài chỉ chomộtlời bình:khôngđược chút nào,khôngđành đọc hết.”
Khổng tú tài phì cười.khôngđành đọc hết chính là ýnóivăn chương quá bi thương nênkhôngđành lòng đọc nốt, Diêu học đàikhôngđọc hết nên mới dùng mấy chữ này để bình văn của Phó Vân Chương,thậtsựquá xảo quyệt.
Phó Vân Chương lắc đầu, thở dàimộttiếng. Y đỗ cử nhân từ thở thiếu niên, vô cùng nổi bật, tuykhôngdámnóibản thân học thức uyên bác nhưng văn y viết ít nhất cũng là sốmộtsố hai ở huyện Hoàng Châu, mấy vị cử nhân ở phủ Võ Xương cũng nhất trí cho rằng y viết rất tốt, vậy nhưng Diêu học đề lại dùng mấy chữ “khôngđành đọc hết” để móc mỉa y, thựcsựđãlàm cho y bị đả kích.
Phó Vânanhnghe hai người họ thảo luận chuyện Diêu học đài bình thường thích văn chương kiểu gì, mày hơi nhíu lại.
Nàng biết Diêu Văn Đạt. Năm đó Diêu Văn Đạt là Trạng nguyên, vốn đứng đầu nhưngsựchú ý của hoàng thượng lại bị Thôi Nam Hiên cướp mất, vậy nên ông ta ghi hận trong lòng, lúc nào cũng muốn đối nghịch với Thôi Nam Hiên. Khi ấy nàng vô cùng lo lắng, sợ Diêu Văn Đạt hãm hại Thôi Nam Hiên nên nghĩ mọi cách kết giao với Diêu phu nhân, định nhờ Diêu phu nhân hòa giải giúp, khiến hai người hóa thù thành bạn. Về sau, Thôi Nam Hiên biết chuyện bảo nàngkhôngnên phí công làm gì.
“Cái tên Diêu Văn Đạt này, tính cách quang minh lỗi lạc,sẽkhônglàm hại ta.”
Sau nàysựthậtchứng minh mắt nhìn người của Thôi Nam Hiênkhôngtệ. Diêu Văn Đạt nhưmộtđứa trẻ conđanggiận dỗi, cả ngày soi mói, cố gắng lôi ra đủ thứ sai lầm của Thôi Nam Hiên, hôm naynóitriều phụchắnkhôngchỉnh tề, ngày mai châm chọchắncố ý lấy lòng Thẩm Giới Khê, nhưng đa phần chỉ lànóicho sướng miệng nhưng về việc côngthìchưa bao giờ cố ý làmhắnkhó xử.
Bốn năm trước, Diêu Văn Đạt nhậm chức thị độc ở Hàn Lâm Viện, từ bao giờđãtrở thành Đề đốc Học chính(chức quan ở Quốc Tử Giám)?
Nàng yên lặng đến xuất thần, đột nhiên lại nghe thấymộtcái tên quen thuộc, giật nảy mình.
Bên kia Khổng tú tài vẫnđangnóitiếp, “Có lẽ là vì muốn ăn mừng việc Hoắc tướng quân còn sống, học đài mới ra cái đề này. Mấy năm trước người Thát Đát tràn xuống phía nam xâm phạm biên giới, Hoắc tướng quân hừng hực oai hùng, dẫn ba nghìn Hoắc gia quânđinghênh chiến, dùng binh bất ngờ, giành được chiến thắng, lấy lại được Cam Châu làm người Thát Đát chạy bán sống bán chết. Khi ấy học đài nghe được tin chiến thắng, lập tức viếtmộtbài văn về Hoắc tướng quân, gọi ngài là nhân vật hàng đầu của thời đại này.”
Phó Vân Chương gật đầu, “Ta cũngđãđọc bài văn đó, còn chép lạimộtbản, vẫn cất ở nhà.”
Yđiđến bàn sách, lật bên này, nhấc bên kia, muốn tìm thấy bài văn nọ từ đống giấy hỗn độn.
Khổng tú tài học vớihắntừnhỏ, hiểurõbản tính củahắn, cười cườikhôngnóigì.
Phó Vânanhgiậtnhẹống tay áo của Khổng tú tài, cố gắng hết sức để dùng giọng điệu bình thường hỏihắn, “Minh… Hoắc tướng quân còn sống ư?”
Khổng tú tài sửng sốt, cườinói: “Muội cùng từng nghenóivề Hoắc tướng quân à?” Nhưng ngay sau đó lại nhớ ra Phó Vânanhkhi cònnhỏlớn lên ở Cam Châu, có khi mẹ nàng còn là do Hoắc tướng quân cứu cũng nên, thế làkhôngtiếp tục coi nàng là trẻ con mà qua loa vài câu nữa, nghiêm túcnói, “Bốn năm trước Hoắc tướng quân lãnh binh kháng Oa(Oa = Nhật Bản), mang theo mấy ngàn tướng sĩ ra biển tìm hang ổ của giặc,trênđường gặp phải sóng to gió lớn, thuyền đắm người chết. Mọi người đều cho rằng Hoắc tướng quân cũng bất hạnh rađi, nhưng ông trời phù hộ, tháng trước Hoắc tướng quân cập vào bờ biển Chiết Giang, tuần phủ Chiết Giang lập tức báo lên triều đình, tin tứcđãtruyền khắp nơi.”
nóixong lời này,hắncòn kích động siết chặt tay: “Vùng duyên hải giặc Oa hung hăng ngang ngược, phía bắc Thát Đát, bộ tộc Ngõa Lạt, Diệc Lực Bả Lí, Nữ Chân như hổ rình mồi, nam có thổ ty(tù trưởng địa phương)phản loạn, chỉ hận ta là thư sinh trói gàkhôngchặt nếukhôngcũng có thể cùng Hoắc tướng quân rong ruổi sa trường, thanh trừ giặc dữ!”
Phó Vânanhcúi đầukhôngnói, trầm mặc hồi lâu rồi khẽ nhắm mắt lại, trong lòngkhôngbiết là có cảm giác gì.
Hoắc Minh Cẩm vậy mà còn sống.
Lời tác giả:
Khán phong đề: Học quan ra đề mục, học sinh cả nước đều phải làm, gần giống như thi thử. Nếu có thể được học quan tán thưởngthìtiền đồ vô lượng.
Lời tác giả 2: (Đoạn này vốn nhắc ở chương sau nhưng mình thấy là giải thích cho chương này nên để vào đây)
Đồng án là chỉ những người cùng thi đỗ đồng sinh. Trong lịch sử từng có rất nhiều người đỗ đồng sinh nhưng tham gia viện thí nhiều lần vẫnkhôngđỗ, cả đời vẫn là đồng sinh,khôngđỗ nổi tú tài.thậtđau lòng mà.